[برای مشاهده لینک ثبت نام کنید. ]

سردرد تنشی یکی از شایعترین نوع سر درد می باشد که تقریبا ۴۰ درصد افراد در زندگی خود به آن مبتلا شده اند. منشاء این سردرد بیماری خاصی نبوده و از سری سردرد های طبیعی است.

سردرد تنشی به دسته ی حمله ای و مزمن تقسیم می شود. سردرد حمله ای سردردی است که در یک ماه کمتر از ۱۵ بار به فرد دست می دهد.

سردرد مزمن: که ۱۵ بار یا بیشتر در طول ماه به سردرد دچار می شود.

اگر چه بیمارانی که به این نوع سردرد مبتلا هستند اغلب احساس تنش عضلانی (Muscular Tensio) را گزارش می دهند ولی هیچگونه شواهد واضحی برای ارتباط این گرفتگی و تنش عضلانی، با سردرد همراه این بیماران وجود ندارند.

گمان می رود، بروز این سردرد احتمالاً بعلت تغییرات مواد شیمیائی مغزی بوده که باعث ایجاد درد بخاطر تأثیر روی عروق و اعصاب اطراف مغز می شود. این مکانیسم ایجاد سردرد مشابه مکانیسم ایجاد سردرد میگرن می باشد.

علائم: سردرد تنشی معمولاً بعد از ظهر یا ساعات اولیه غروب ایجاد می شود و شدت آن در طول زمان کم و زیاد می شود. علامت اصلی این سردرد معمولاً احساس سفتی اطراف سر می باشد مثل اینکه دور سر را با یک باند و یا پارچه محکم ببندند و یا اینکه سر بین یک گیره آهنگری قرارداده و محکم فشار دهند. گردن و عضلات شانه اغلب سفت بوده و در هنگام لمس دردناک هستند.

سایر علائم شامل اختلال در تمرکز و اختلال در خواب می باشد. بعضی از بیماران همزمان علائم سردرد تنشی و سردرد میگرنی را با هم دارند. این حالت که ناشایع هم نیست به این صورت رخ می دهد که سردرد آنها با نورهای درخشان و صدای بلند بدتر می شود (حاتب که در میگرن رخ می دهد) اما نوع سر درد آنها مداوم و غیر ضرباندار بوده که مشخصه سردرد تنشی است یعنی خصوصیات هر دو نوع سردرد را با هم دارند.

تشخیص: هیچ تست اختصاصی برای تأیید تشخیص این نوع سردرد وجود ندارد و تشخیص براساس علائم بیمار، تاریخچه پزشکی وی و معاینات فیزیکی او داده می شود.
البته در بعضی از بیماران ممکن است CT اسکن یا MRI (در صورتیکه سردرد با علائم غیر معمول و غیر منتظره همراه باشد) درخواست شود تا بعضی از تشخیصهای مهم از قلم نیفتند.

یک دوره سردرد تنشی ممکن است فقط چند ساعت طول کشیده و یا گاهی یک روز و حتی بیشتر ادامه یابد.
سردرد مزمن تنشی نیز به سردردی گفته می شود که قسمتی یا تمام طول روز و در اکثر روزهای هفته فرد را درگیر کند اگر چه شدت آن می تواند کم و زیاد شده و در طول زمان تغییر کند.
پیشگیری: تکنیکهای تن آرامی (Relaxation) و اجتناب از موقعیتهای استرس زا می تواند به جلوگیری از وقوع سردرد تنشی کمک کند.
در بعضی از بیماران تجویز روزانه بعضی از داورها نیز می تواند کمک کننده باشد که از مهمترین آنها ضد افسردگیهای سه حلقه ای می باشد که برای جلوگیری از ایجاد سردرد تنشی مصرف شده و حتی در کسانی که مبتلا به افسردگی نیستند این داروها در کنترل حملات سردرد مؤثر می باشند.

درمان: برای سردردهای تنشی موردی که کمتر از ۳ بار در هفته رخ می دهند داروهای مسکن ساده ای مثل آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن موثر می باشند ولی عیب آنها این است که ممکن است فرد به آنها عادت کرده و دیگر نتواند آنها را کنار بگذارد.

باید توجه داشت استفاده از مسکنهای ساده فقط برای حملات کمتر از ۳ بار در هفته مجاز است و اگر تعداد حملات بیشتر باشد، استفاده مکرر از این داروها می تواند، باعث نوعی سردرد بنام «سردرد بازگشتی» در روزهائی شود که فرد قرصهای مسکن را استفاده نمی کند.

اما درمان سردرد مزمن تنشی بسیار مشکل است، خصوصاً که پدیده ” سردرد بازگشتی” در روزهائی که این افراد مسکن استفاده نمی کنند، بیشتر از سردردهای غیر مزمن و موردی تنشی است.

بنابراین استفاده از داروهای پیشگیرنده و تجویز روزانه آنها (مثل داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای) و در این افراد مفید می باشد. بعضی از افراد می توانند سردرد تنشی خود را بدون استفاده از دارو درمان کنند، استفاده از کمپرس آب سرد و یا استفاده از گرمای موضعی در محل سفتی عضلانی و سردرد می تواند بسیار کمک کننده باشد.

ماساژ نواحی سفت در گردن و یا شانه نیز می تواند کمک کننده باشند. تکنیکهای تن آرامی مثل نفسهای عمیق کشیدن و یا کمک گرفتن از روشهائی مثل طب سوزنی و بیوفیدبک هم می تواند در کنترل حملات سردرد مؤثر باشد.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
بیشتر سردردها خطر عمده ای برای فرد ندارند و بندرت سردرد ممکن است علامتی از یک بیماری خطرناک زمینه ای در او باشد. اگر سردرد شما بدون درمان و یا با استفاده مسکنهای ساده براحتی رفع می شود، دلیلی برای مراجعه به پزشک وجود ندارد.

رفع سردرد بدون دارو
بهترین روش مقابله با سردرد، در درجه اول پیشگیرى از وخیم شدن آن است. اگر جزء افرادى هستید که اغلب گرفتار سردرد هستند، بهتر است لیستى از تمام غذاهایى که ظرف چند روز یا چند هفته پیاپى خورده اید، تهیه کنید.
سپس این لیست را به دقت بررسى کنید تا شاید رابطه اى میان مصرف غذایى خاص با بروز
سردرد در خود بیابید.

خوردن پنیر، پرتقال، شکلات و قهوه با معده خالى مى تواند موجب بروز سردرد شود. همچنین کم آبى، عدم فعالیت ورزشى و رژیم هاى سخت در سردرد مؤثرند.

اما خبر خوش این است که اگر سردردها با عارضه دیگرى همراه نباشند، به ندرت نشانه مشکلى جدى هستند.
در حقیقت از هر چهار مورد سردرد، سه مورد در اثر گرفتگى ماهیچه هاى پشت، گردن و فک به وجود آمده اند.

درمان هاى تکمیلى اغلب دیدگاهى کلى نگر دارند: آنها جسم و ذهن را با هم مورد درمان قرار مى دهند و تنها به نشانه هاى بیرونى اکتفا نمى کنند. این نوع درمان ها را مى توان به موازات درمان هاى دارویى معمول اعمال کرد.

اگر از آن دسته افرادى هستید که معمولاً از سردردهاى مکرر رنج مى برند، ناامید نشوید. روش هاى طبیعى متعدد و متنوعى براى تسکین سردرد و یا حتى بهتر از آن، پیشگیرى از بروز سردرد وجود دارند که در اینجا به بعضى از آنها اشاره مى کنیم:

[برای مشاهده لینک ثبت نام کنید. ]

آروماتراپى (Aromatherapy)

کلمه “آروماتراپى” به معناى “درمان با بهره گیرى از بوى خوش” است. در این روش درمانى از روغن هاى معطر که منشأ گیاهى و طبیعى دارند و از گیاهان و درخت هاى گوناگون تهیه مى شوند استفاده مى شود.

این روغن ها روى پوست ماساژ داده مى شوند و یا از طریق استنشاق استفاده مى شوند و به این طریق سیستم عصبى مربوط به تسکین درد را تحریک مى کنند.

روغن اسطوخودوس به طور اخص بر روى سردردها تأثیرگذار است. وان را با آب گرم پر کنید و چند قطره از روغن اسطوخودوس را در آن بریزید و دقایقى در آن بخوابید. این امر از بروز سردرد یا شدیدتر شدن آن جلوگیرى مى کند.

اما اگر دچار سردرد هستید از این روغن براى کمپرس سرد استفاده کنید. پارچه اى را در ظرفى آب سرد که سه تا چهار قطره روغن اسطوخودوس در آن ریخته اید خیس کنید و سپس خوب بفشارید تا آب اضافى آن گرفته شود. با این پارچه شقیقه ها، پیشانى و گردن را پنج دقیقه کمپرس کنید.

همچنین مى توانید دو قطره روغن اسطوخودوس را در یک نعلبکى کوچک حاوی روغن بادام شیرین یا آفتاب گردان بریزید و با این روغن شقیقه ها را ماساژ دهید.

اگر دچار اضطراب و استرس نیز هستید، روغن نعنا را نیز امتحان کنید.

اگر قصد دارید خودتان در خانه این کار را انجام دهید این روغن ها را پیش از مصرف مستقیم بر روى پوست، با روغن بادام شیرین رقیق کنید.

درمان گیاهى

بسیارى از داروها حاوى عصاره گیاهان هستند؛ مانند آسپرین که از پوست بید استخراج مى شود. اما در درمان هاى گیاهى، عصاره ها به شکل طبیعى خود و بدون افزودنى هاى دیگر استفاده مى شوند، از این رو به ندرت عوارض جانبى دربر خواهند داشت.

اگر دچار سردردهاى میگرنى هستید، خوردن برگ بابونه گاوى به صورت روزانه را امتحان کنید. این گیاه حاوى ماده اى است به نام پارتنولید (Parthenolide) که مى تواند حملات میگرن را دفع کند.

براى دردهاى ناشى از گرفتگى عضلات چاى نعنا یا رزمارى بنوشید. یک قاشق چای خورى رزمارى یا نعناى تازه و یا خشک را در یک فنجان آب جوش بریزید و ۱۰ دقیقه صبر کنید. سپس چاى را صاف کرده و سه بار در روز کمى از آن را بنوشید.

هومیوپاتى (Homeopathy)

هومیوپاتى با تعادل بخشیدن به سیستم انرژى در بدن، ناراحتى هاى فیزیکى گوناگون را درمان مى کند. درمان در این روش عبارت است از: بهره گیرى از موادى بسیار رقیق شده که در مقدار زیاد خود، عارضه مورد درمان را تولید مى کنند.

بعضى از مفیدترین مواد مورد استفاده براى رفع سردرد عبارتند از: بلادن (براى سردردهاى ضربانى)، ریشه یاس زرد (براى سردردهاى ناشى از گرفتگى عضلات پیشانى و گردن) و قهوه (براى سردردهایى که با احساس فشار در پیشانى و بى قرارى همراه هستند).

درمان بازتابى (Reflexology)

درمان بازتابى نوعى روش درمانى همراه با ماساژ است که در آن به نقاط خاصى در دست ها یا پاها فشار وارد مى شود. اگر چه در این روش تمام دست یا پا ماساژ داده مى شود، اما متخصص این شیوه درمانى، توجه بیشتر خود را به نقاطى که با عضو دردناک مرتبط است معطوف مى کند.

این فشارها موجب تحریک گردش خون و جریان لنف در بدن شده و پس از دریافت ماساژ احساس تجدید قوا را در فرد ایجاد مى کند.

یوگا

تمرینات یوگا براى آرامش روح، همراه با آسایش بدن طراحى شده اند و حالت و وضعیت بدن را نیز اصلاح مى کنند. به ویژه تکنیک الکساندر در یوگا براى اصلاح نحوه قرارگیرى بدن که خود مى تواند منشاء سردرد باشد، بسیار مفید است.